Wielu z nas pamięta smak gotowanego kalafiora posypanego chrupiącą bułką tartą, serwowanego na obiad w dzieciństwie. Teraz, kiedy jesteśmy świadomi wielu korzyści zdrowotnych, które przynosi spożywanie kalafiora, coraz częściej wybieramy go jako element naszej diety, jedząc go surowo lub przygotowanego na parze. Ale jak wybrać najlepszy kalafior i jak go przerobić, aby wprowadzić urozmaicenie do naszych posiłków?
Kalafior (Brassica oleracea L. var.botrytis L.) jest odmianą kapusty warzywnej, która mogła powstać także na skutek mutacji brokułu. Możemy spotkać go w różnych odcieniach kolorystycznych, choć najbardziej popularne są białe i kremowe kalafiory. Czasami można też natknąć się na żółte, zielone czy nawet fioletowe. Podobnie jak brokuł, charakterystyczną cechą kalafiora są tak zwane „róże”, które tworzą okrągłą główkę warzywa. W młodym stadium rozwoju są one tak zbite, że trudno je od siebie oddzielić. Uważa się, że kalafior o gęsto upakowanych różach ma najdelikatniejszy smak.
Według źródeł historycznych, kalafior pochodzi z Cypru, stąd jego pierwotna nazwa – „kapusta cypryjska”. Znane były już w starożytnej Grecji i Rzymie. Do Polski trafiły na przełomie wieków XVI i XVII, jednak nie za sprawą królowej Bony Sforza, jak często się uważa. Jak informuje Kamil Janicki w swojej książce „Damy złotego wieku”, prawdopodobnie kapusta i kalafior wprowadzone zostały do polskiej kuchni przez synów polskich rodów szlacheckich, którzy wyjeżdżali na naukę do Włoch. Włoskie przepisy na potrawy z tych warzyw upowszechniły się na naszych stołach dopiero dwa wieki później.
Kalafior, podobnie jak większość warzyw, jest niskokaloryczny – 100 gramów dostarcza jedynie 25 kalorii. Co więcej, zawiera imponującą ilość witamin: A, B1, B2, B3, B5, B6, B9, C, E i K oraz wiele soli mineralnych: chloru, cynku, fluoru, fosforu, jodu, magnezu, manganu, miedzi, potasu, sodu, wapnia i żelaza. W składzie kalafiora znajdują się również tłuszcze, białko, węglowodany, błonnik oraz cukry. Osoby z alergiami mogą śmiało włączyć kalafior do swojej diety, ponieważ badania potwierdzają jego hipoalergiczność.
W kalafiorze znajdują się również antyoksydanty, które zwalczają wolne rodniki i zapobiegają niebezpiecznym mutacjom komórek. Udowodniono, że antyoksydant o nazwie indolo-3-karbinol, występujący w warzywach kapustnych, zmniejsza ryzyko raka piersi. Z kolei sulforofan zawarty w kalafiorze pomaga organizmowi w walce z istniejącymi już zmianami nowotworowymi. Badania sugerują, że ten związek może hamować rozwój raka przełyku, trzustki, prostaty i czerniaka we wczesnym stadium. Dodatkowo, kalafior zawiera przeciwutleniacze karotenoidowe i flawonoidowe, które mają działanie przeciwnowotworowe i mogą zmniejszać ryzyko kilku innych chorób, takich jak choroby serca.
Kalafior jest także cennym źródłem błonnika, który jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego. Spożywanie tego warzywa zapobiega zaparciom i chorobom układu pokarmowego oraz zmniejsza ryzyko raka jelita grubego. Najnowsze badania pokazują, że błonnik pokarmowy odgrywa istotną rolę w utrzymaniu prawidłowego działania układu odpornościowego i zapobieganiu zapaleniom, co chroni nas przed chorobami układu sercowo-naczyniowego, cukrzycą i rakiem. Kalafior jest także bogaty w wodę, co może pomóc w utrzymaniu prawidłowej masy ciała.